W 2020 roku funkcjonowanie rynku usług transportowo-logistycznych znacząco różniło się od poprzednich okresów. Zgromadzone wcześniej doświadczenia pracy operatorów logistycznych w sytuacjach kryzysów gospodarczych i politycznych znalazły w minionym roku jedynie częściowe zastosowanie, gdyż głównym czynnikiem wpływającym na pracę całej gospodarki światowej stała się pandemia COVID-19.
O wstępnych wynikach roku 2020, prognozach na rok 2021 i najważniejszych trendach opowiada kadra menadżerska wyższego szczebla Grupy Kapitałowej TELS: Dyrektor Wykonawczy Olga Novik i Dyrektor Generalny firmy transportowej TELS CARGO Andrey Abragimovich.
Stan rynku usług logistycznych w 2020 roku i prognoza na rok 2021
Andrey Abragimovich: Po stosunkowo dobrym starcie w 2020 roku rynek międzynarodowych przewozów drogowych na wiosnę „zapadł się” w pandemii COVID-19. W marcu na przejściach granicznych powstały wielokilometrowe kolejki ciężarówek, co odpowiednio przełożyło się na wydłużone czasy dostaw towarów i wzrost kosztów przewoźników.
Tam, gdzie wcześniej samochód przejeżdżał bez zatrzymywania się, w nowej sytuacji, aby przekroczyć granice, należało przeorganizować trasy i zapewnić kierowcom wszystkie niezbędne zaświadczenia, dokumenty rejestracyjne, środki ochrony, czasami zmieniać kierowców. Zamknięto możliwość realizowania przewozów w głąb Chin.
Olga Novik: Od momentu, gdy pandemia zaczęła się rozwijać i mniej więcej do końca kwietnia można wyróżnić dwa etapy w relacjach pomiędzy dostawcami usług logistycznych, a właścicielami ładunków. Na pierwszym etapie klienci nie zdawali sobie jeszcze sprawy w pełni z powagi problemu i nie posiadali wiedzy na temat rozwoju środków kwarantannowych na różnych rynkach. Ten etap charakteryzował się paniką z ich strony, zaostrzeniem wymagań, czasem groźbami niedotrzymania postanowień umowy. Był to okres deficytu transportu i wzrostu stawek przewozowych.
Na drugim etapie, gdy właściciele ładunków zrozumieli skalę problemu, zreorganizowano pracę na wszystkich poziomach. Na tym etapie nastąpił spadek natężenia ruchu, spadek stawek przewozowych, rewizja zobowiązań przetargowych, przerwy w podejmowaniu decyzji oraz zawieszenie procedur przetargowych. Znaczące zmniejszenie natężenia ruchu dotyczyło branż: metalowej, motoryzacyjnej, budowlanej, HoReCa. Ujemną dynamikę tych towarów w pewnym stopniu zniwelowały branże produkujące i sprzedające artykuły spożywcze i higieniczne.
Od połowy maja rozpoczęło się ożywienie ruchu, wznowienie procesów przetargów zakupowych.
A.A.: Latem sytuacja się ustabilizowała i weszła w mniej lub bardziej podatny na zarządzenie etap: powstały nowe schematy transportowe, wymagania krajów podczas przekraczania granic przestały się często zmieniać, a popyt na transport się ożywił.
Pomimo ogólnej ujemnej dynamiki rynku i obniżenia stawek przewozowych średnio o 5% za okres 9 miesięcy 2020 roku (w maju stawki zostały obniżone do 15%), nasza firma utrzymała dodatnią dynamikę we wszystkich kluczowych wskaźnikach. Jesienią wznowiliśmy zakup nowego ciężkiego sprzętu.
O.N.: Odbudowa po kryzysie rozpoczęła się już w trzecim kwartale. Przykładowo, dynamika spadku rynku międzynarodowych przewozów drogowych towarów w Federacji Rosyjskiej spadła z -11,6% w drugim kwartale do -2% w trzecim, rynek Ukrainy przeszedł z ujemnej dynamiki (-4,2% w drugim kwartale) na dodatnią (+7% w trzecim).
W 2021 roku spodziewane jest ożywienie - na większości rynków dynamika będzie dodatnia. Rynek wszystkich docelowych produktów Grupy Kapitałowej TELS wzrośnie o 4,1%, a rynek samochodowy - o 4,87%. Generalnie przewiduje się, że wolumen rynku w 2021 roku zbliży się do parametrów sprzed kryzysu 2019 roku, pod warunkiem, że nie będzie nowych fal pandemii, lub innych negatywnych czynników.
Dynamika segmentów rynku logistycznego w 2020 roku
O.N.: Rozwój handlu z krajami azjatyckimi i redystrybucja przepływów towarowych w tym kierunku zmniejszają przepustowość segmentu przewozów, w którym możliwa jest bezpośrednia dostawa drogowa z punktu A do punktu B. Oznacza to, że potencjał rynku usług 3PL rośnie. Ułatwia to również stałe poszerzanie listy towarów, które wymagają oznakowania przed importem na terytorium Federacji Rosyjskiej – w związku z tym dostawa towaru odbywa się w dwóch etapach, z rozładunkiem i przetwarzaniem w magazynie.
Obserwuje się tendencję spadku liczby dostarczanych ładunków i wzrostu liczby ładunków drobnicowych. Odnotowujemy również wzrost zainteresowania transportem kolejowym ze względu na skomplikowanie warunków pracy pojazdów kołowych na trasach międzynarodowych: kwarantanna, kontrole graniczne, wymiana kierowców itp.
Ze względu na dużą niepewność i zmienność stawek za transport lotniczy i morski wolumeny są redystrybuowane w kierunku transportu lądowego na trasach Azja - Europa.
Czynniki i trendy wpływające na rynek logistyczny
O.N.: Najbardziej negatywnym czynnikiem był i pozostaje oczywiście COVID-19, choć trendy kryzysowe w światowej gospodarce zaczęły się jeszcze przed koronawirusem - pandemia tylko pogłębiła kryzys, stworzyła warunki, które niekiedy nazywane są „burzą doskonałą”. Ta „burza doskonała” pobudziła szereg trendów, które jednocześnie nie mają już jednoznacznie negatywnej konotacji dla wszystkich uczestników rynku:
- Odejście z biznesu części małych i średnich przedsiębiorstw - redukcja graczy na rynku i ich wzmocnienie;
- Zwiększona konkurencja i zwiększone wymagania dotyczące jakości usług;
- Przyspieszone wdrażanie rozwiązań informatycznych i platform cyfrowych;
- Rozwój współpracy i spółdzielczości.
A.A.: Pandemia koronawirusa zintensyfikowała i tak już rosnące trendy protekcjonistyczne na świecie. Sankcje gospodarcze, wojny handlowe i rosnące napięcia polityczne wzmacniają trend w kierunku produkcji lokalnej, co pomoże ograniczyć handel międzynarodowy i zwiększyć handel krajowy. Jednocześnie międzynarodowy rynek przewozów towarowych oczywiście nigdzie nie zniknie i zamierzamy na nim kontynuować nasz rozwój.
Strategia Grupy Kapitałowej TELS na najbliższe lata
O.N.: Wydarzenia, które miały miejsce w 2020 roku nie zmieniły zasadniczo naszego wektora strategicznego. Konsekwentnie realizujemy zadania do dalszego rozwoju:
- integracji z naszymi Klientami na wszystkich poziomach;
- usług dostawy małych partii ładunków;
- usług logistyki magazynowej;
- specjalizacji branżowej;
- transportu wewnątrzeuropejskigo (pomiędzy krajami UE);
- naszych kompetencji w krajach azjatyckich.
Tym nie mniej, po wszystkim, co się wydarzyło - pandemii COVID-19, recesji gospodarczej, wydarzeniach politycznych na świecie - wyciągnęliśmy pewne wnioski i dostosowaliśmy naszą wizję przyszłości, której musimy sprostać. Rozumiemy, że przyszłość obejmuje:
- Stworzenie ekosystemu logistycznego do zarządzania łańcuchem dostaw.
- Pełną automatyzację tych obszarów działalności, które można zautomatyzować.
- Ciągły rozwój nowych kompetencji poprzez realizację projektów, doskonalenie modelu biznesowego.
- Elastyczne reagowanie na zapotrzebowanie rynku.
- Synergia z naszymi klientami.